+32 470 48 62 24 info@alokaliefrink.com

De feestdagen door de ogen van een adoptiekind

Adoptie Kerst

December is de maand waarin we Sinterklaas, Kerstmis en Nieuwjaar vieren. Een echte feestmaand dus, waarin familie grotendeels centraal staat. Cadeautjes onder de kerstboom, heerlijke feestmaaltijden en gezellig samenzijn met je bubbel. Klinkt als de mooiste tijd van het jaar, toch? Helaas niet altijd, en niet voor iedereen.

Dit verhaal verscheen eerder in Bloom Magazine (december 2020)

De eindejaarsperiode kan voor een adoptiekind juist heel eenzaam zijn. Deze kinderen verloren hun biologische ouders, familie, vertrouwde verzorgers, speelkameraadjes uit het pleeggezin of weeshuis waarin ze een (al dan niet lange) tijd verbleven. Ze deden niet alleen afstand van die vertrouwenspersonen in hun prille bestaan, maar ook van hun cultuur en hun roots. De verlatingsangst is vaak groot, waardoor ze zich onbewust aanpassen om hun ‘nieuwe’ omgeving te pleasen. In de meeste gevallen zijn deze kinderen echter heel gelukkig dat er ergens een koppel zich geroepen voelde om hen een nieuwe, warme thuis te geven. En de kerstboom staat daar symbool voor, voor de familiale verwantschap. Bij een adoptiekind is dit dubbel, want ze hebben namelijk twee families, waarvan er één vermoedelijk niet meer ‘in the picture is’. Zo krijgen die vrolijke kerstdeuntjes meteen een melancholische klank.

Een keertje te veel verlaten
Gemiddeld draagt ca. 25% van de geadopteerde kinderen in België ook de Belgische nationaliteit. Op die manier hebben ze dus normaal gesproken dezelfde ‘roots’ als hun adoptieve ouders, maar bij ca. 75% is dat dus niet het geval. Het is op deze meerderheid dat er in dit artikel wordt gefocust. Deze kinderen worden meestal voor het eerst met hun afkomst geconfronteerd op de speelplaats. Kinderen zijn spontaan, maar dikwijls ook bikkelhard voor elkaar. Ze zien er anders uit dan hun schoolvriendjes, hoewel ze meestal geen herinneringen hebben aan hun geboorteland. Verwarring alom dus! Alle goede intenties van de biologische ouders ten spijt, in de hoop hun kind een beter leven te schenken, blijft het voor het kind meestal een bijzonder pijnlijke ervaring. Ze werden verlaten door hun eigen ouders en het is met dat beeld dat ze verder moeten. Gevoelens van verdriet, machteloosheid en eenzaamheid steken steevast de kop op. Geadopteerde kinderen voelen zich bovendien vaak schuldig, alsof hun uiterlijk, persoonlijkheid of gedrag de oorzaak is van hun situatie. Dit kan uitmonden in ernstige emotionele en psychologische problemen, waardoor deze jongens en meisjes (zelfs tot op volwassen leeftijd) niet zelden professionele hulp nodig hebben, want zelfs een liefdevol adoptiegezin kan geen wonderen verrichten.

Wanneer een adoptiekind in zijn/haar latere leven opnieuw te maken krijgt met verlies (relatiebreuk, sterfte van familie…), is de emotionele impact daarvan dubbel zo groot. Met de eindejaarsdagen in het verschiet, dé periode bij uitstek waarin familiebanden worden uitvergroot, worden geadopteerden nog eens met de neus op de feiten gedrukt. Hun biologische familie kennen ze niet en misschien zijn Sinterklaas en Kerstmis in het geboorteland totaal onbekend. Het hoeft dus niet te
verbazen dat veel adoptiekinderen het noorden kwijt raken.

Adoptanten met nobele idealen
Sommige adoptieouders verloren de hoop op een eigen biologisch kind. Meestal hebben ze een heel lang en vaak pijnlijk traject afgelegd voordat ze de beslissing namen om tot adoptie over te gaan. De keuze om een thuisloos kind in hun armen te sluiten en daarvoor uiterst veel moeite te doen en veel geld neer te tellen om deze wens in vervulling te laten gaan, is dan ook heel nobel. Gelukkig zien we deze ingesteldheid bij de meeste adoptiegezinnen in België en Nederland. Het zijn mensen die hun adoptiekind als hun eigen vlees en bloed behandelen. Maar, precies ook dáár wringt het schoentje. Natuurlijk is het fantastisch wat die ouders doen, maar elk kind is anders. Dikwijls wordt de achtergrond van een geadopteerde zoon/dochter doodgezwegen, juist met de intentie om hem/haar thuis te laten voelen. Deze aanpak heeft niet zelden een averechts effect, want het maakt het gemis juist nog groter, omdat het kind in kwestie het gevoel heeft nergens heen te kunnen met zijn/haar vragen en twijfels. Kinderen in die situatie willen namelijk hun adoptieouders geen verdriet aandoen en doen vaak alsof ze tevreden zijn met hun huidige leven. Het gevolg is, dat de kinderen tussen twee culturen zweven, om dan uiteindelijk tot het besef te komen dat ze in feite nergens thuishoren.

A very, merry Christmas to all
Niet elke kerstenveloppe van een adoptiekind is leeg. En ook al is dat misschien even zo, dat hoeft zeker niet voor altijd zo te blijven. Er zijn tal van lotgenoten die ooit dezelfde gevoelens hebben ervaren, maar die intussen elk jaar reikhalzend uitkijken naar de feestdagen, samen met hun gezin. Zij zijn er dan ook om anderen een hart onder de riem te steken. En is dat niet waar Kerstmis echt om draait?

Tips voor de adoptant

  1. Als ouder kan je je kind helpen in dit proces, mits je de juiste tools aangereikt krijgt en met professionele hulpverleners over je eigen gevoelens en emoties kunt praten. Je wilt natuurlijk alleen maar het beste voor je kind en het doet ook jou pijn als dat geluk uitblijft. Vooral tijdens de eindejaarsperiode komt dat extra zwaar aan.
  2. Op het moment dat een kind geadopteerd wordt, gaat het wellicht door een soort rouwproces, maar is het niet in staat om daar uiting aan te geven. Dikwijls weet je als adoptieouder (te) weinig over de (voor)geschiedenis van het kind (ontbering, verwaarlozing, enz.) of kan je – gezien de jonge leeftijd – niet inschatten welke impact deze gebeurtenissen hebben op het kind.
  3. Je kind is/was misschien enorm gehecht aan zijn/haar verzorgers voordat het in jullie warme nest terechtkwam. Daarom is het zo ontzettend belangrijk dat je interesse toont in de vroege(re) herinneringen van je kind.

Aandachtspunten voor verliesverwerking bij de geadopteerde

  1. Weet dat dit ingrijpend verlies en het weggerukt worden uit je biotoop niet zonder slag of stoot gebeurt. Laat je gevoelens toe en loop er niet van weg. Schakel indien nodig professionele hulp in. Omgaan met lotgenoten die deze fases goed hebben doorstaan, kan heel heilzaam zijn.
  2. Misschien was je in je geboorteland uitsluitend bezig met overleven. Mogelijk ben je daardoor in een waakmodus beland. Doordat er voortdurend adrenaline vrijkomt, wordt er ook teveel cortisol aangemaakt. Je leeft dus in een permanente stresstoestand.
  3. Als geadopteerde heb je wellicht jezelf ‘getraind’ om nare ervaringen te verdringen, uit zelfbescherming. Rouwverwerking wordt op die manier geblokkeerd, of op zijn minst uitgesteld.

Meer lezen over dit onderwerp? Aloka schreef een nieuw boek over haar ervaringen als adoptiekind.